Belirli bir sisteme sahip , ürün ve/veya hizmet sunan, sektördeki yeri kanıtlanmış yani markalaşmış kuruluşların kendi bünyelerinde en az 5 tane işletmeye sahip olmaları koşulu ile markanın ismi, ürünleri, konsepti, müşteriye sunumu gibi unsurların oluşturduğu mekanizmayı kullanma hakkını ve elde edilen gelirin belirli bir miktarını , belirli bir süre ve ücret karşılığında franchising sözleşmesi ile girişimcilere vermesi ile oluşan ciddi bir sistemdir. Franchising veren firmaya Franchiser yani ana firma, franchising alan girişimcinin oluşturduğu işletmeye ise franchisee denilmektedir. Bu sistem, ana firmanın belirlediği bölgeye yani “franchisee alanı”na kurulmaktadır.
Franchisee alanına göre iki çeşit franchising sistemi vardır. Bunlardan ilki, franchising veren firma ile yeni açılacak olan işletmenin aynı ülke sınırları içinde olması durumudur, bu duruma “alt franchising” veya “ulusal franchising” dir. İkincisi ise franchising alan işletme ,yurt dışındaki bir firmadan franchising alarak başka ülkelerde ana firmayı temsil etmesi durumudur, bu duruma da “master franchising” ya da “uluslararası franchising” adı verilmektedir. Master franchising alan bir firma bulunduğu ülkede kendi franchising sistemini oluşturma hakkına da sahip olmaktadır. Bu sektördeki sistem ağını anlamak için dünyada hemen hemen her yerde bulunan yabancı kaynaklı fast food firmalarını incelemek yeterlidir.
Franchising alınan firmanın tüketiciye arz ettiği unsura göre de iki çeşit franchising ağı vardır. İlk olarak, ana firma kendi markasına ait, kendi imajını yansıtan bir ürün arz ediyorsa yani üretim sektöründeyse, bu firmanın oluşturacağı franchising ağına “ürün ve hizmet franchisingi” adı verilmektedir. Buna örnek olarak ülkemizde bulunan yüzlerce giyim mağazası verilebilir. İkinci olarak, ana firmanın arzı hizmet ise yani hizmet sektöründe ise, bu durumda söz konusu franchising ağı “işletme sistemi franchisingi” adını almaktadır. Buna örnek olarak ise her yerde karşılaşılabilen fast food restoranları verilebilir.
Franchising alan girişimcinin açacağı işletmenin bölgesi, boyutları, iç dizaynı (zemindeki malzemeden tavandaki ışıklandırmaya kadar), ürünleri, ürünlerin sunumları, çalışanlarının formaları ve sunulacak hizmetin kalitesi ana firma ile bire bir yani aynı olmak zorundadır. Çünkü ana firmanın vizyon ve misyonunu benimsememiş işletmeler ana firmayı doğru temsil edemeyeceği için söz konusu işletmeden kaynaklanabilecek hizmet ve ürün sorunları veya farklılıkları direkt ana firmanın piyasa imajını etkileyecektir. Bu sebeple, “ana firmanın talebi haricinde işletmenin görünüşü, hizmet şekli, çalışma saatleri değiştirilemez” gibi katı kuralları vardır. Bu katı kuralların yanı sıra işletmenin konsepti, hizmet noktası, ürün ve/veya hizmetin sunumu ve çalışanların eğitimi, mali ve hukuki desteğin sağlanması gibi bir çok konuda ana firma öncülük etmektedir. Dolayısıyla franchising alan işletme tüm bu organizasyon ve prosedüre dayalı işlemlerin yükünü çekmediği gibi ana firmanın itibarının getirisi olan bir çok avantaja sahip olmaktadır. Bunların haricinde franchising sisteminde iki tarafında çeşitli avantajları vardır. Ana firma, reklam giderleri haricinde bedel ödemeden çok daha fazla tüketiciye ulaşır ve piyasa koşullarını bilmedikleri ülkelere kadar yayılma imkanına sahip olmaktadırlar.
Franchising alan işletme açısından bakıldığında, tanınmış bir firmanın güvencesi altında, markanın mevcut müşteri potansiyeli ile doğru orantılı olan hazır müşteri, ana firmanın piyasa koşullarına göre sürekli yenilenen yönetim teknikleri ile piyasa koşullarına kolay adaptasyon süreci gibi avantajlara sahip olmaktadırlar. Fakat bunun bir bedeli vardır ve sisteme girmek isteyen yatırımcı ile franchising veren firmaya “royality” yani “franchising giriş bedeli” denilen bir ücret ödemektedir. Ayrıca yeni işletme sisteme dahil olduktan sonra haftalık, aylık belirli periyotlarda kazancının belirli bir oranını ana firmaya ödemektedir. Bu düzenli olarak ödenen bedele “franchising kullanım ücreti” denilmektedir. Franchising alan işletme yaptığı tüm bu yatırımın karşılığını, bağımsız bir işletme olarak kazanabileceğinden çok daha fazlasını itibarlı bir firmanın güvencesinde kazanarak almaktadır.
Hemen hemen bütün insanların yapmayı planladıkları, gelecek vaad ettiklerine inandıkları en az bir tane iş fikri, projesi vardır. Fakat insanların büyük bir kısmı için bu fikir sadece proje olarak kalır, çeşitli sebeplerden dolayı hiç bir zaman uygulanmaz. Fakat bir yerde o fikrin başkası tarafından gerçekleştirildiğini gördüklerinde üzülürler, pişman olurlar keşkelerin ardı arkası gelmek bilmez. Tam da bu noktada devreye giren bir çoğumuzun fikrini hayata geçiren başkaları aslında girişimcilerdir.
Çevresindeki toplumu, insanların birbirleriyle olan etkileşimini ve olayları gözlemleyerek, değişen şartlar ve gelişen olaylar ışığında toplumun ilgisini çekecek şeyleri, ihtiyaçlarını, eksikliklerini tespit edip, farklı ve yaratıcı fikirler üreten , ürettiği fikirleri risk alarak gerçekleştiren, kısacası gerektiğinde olumsuz şartlarda ve olaylar karşısında bile soğuk kanlı davranıp bu tür şartları “yeni iş fırsatları” na dönüştürebilen bireylere “girişimci” bu süreçe de “girişimcilik” denilmektedir.
Bir insanın girişimci olabilmesi için bir çok özelliği bir arada taşıması gerekir. Bunlar; kendine güvenmek, hata yaptığını kabul edebilmek, analiz yeteneğine sahip olmak, yeni fikirlere açık ve yaratıcı olmak, ileri görüşlü ve iyimser olmak, fırsatları farkedebilecek kadar dikkatli olmak, ön görü sahibi olmak, gözlem yeteneğine sahip olmak, aynı zamanda hem bireysel hem de toplumsal düşünebilmek gibi çoğaltılabilir. Fakat tüm bunlara sahip olmak her zaman yeterli olmamakla birlikte sürekli değişen toplum ihtiyaçları ve piyasa koşullarının iyi analiz edilmesi gerekmektedir.
Girişimcilik sürecinin başlaması için iyi, benzersiz ve yeni bir iş fikri gereklidir. Bu iş fikri yeni bir ürün, farklı bir hizmet ya da var olan bir ürünün geliştirilmesi de olabilir. Fikir edinildikten sonra, girişimci için asıl zorlu süreç başlayacaktır.
Girişim sürecinde yapılan hatalar ve alınan yanlış kararlar girişimin sonucunu olumsuz etkiler. Fakat sorumluluklarını ve hedeflerini bilen bunun yanında kendini tanıyan bir girişimci başarıya daha yakındır. Yani girişim süreci yönetimi aşağıdaki gibi olmalıdır:
1-) Sevmeden, inanmadan yapılan bir işin başarılı olması mümkün değildir. Bu sebeple girişimci iş fikrine önce kendisi inanmalıdır. Çünkü hiç kimse inanmadığı bir şeye özveriyle yaklaşmaz, emek ve zaman harcamaz. Dolayısıyla girişimci inanarak ve severek yapabileceği bir iş fikri edinmelidir.
2-) İş fikri edinildikten sonra faaliyete geçebilmek için girişimciye yön tayin edecek fizibilite araştırmasının yapılması gerekmektedir. Yani hedef kitle kim?, Bu ürün/hizmet toplum değerlerine ters düşebilecek herhangi bir şeye sebep olur mu?, Bu iş için gereken minimum sermaye ne kadar?, Nerede bu işe başlanmalı?, Nasıl tanıtım yapılmalı?, En fazla ne kaybederim? vs. gibi.
3-) Bu aşama geride bırakıldıktan sonra, amacı başarılı olup kar elde etmek olan girişimci, başarısız olup zarar edebileceğinin de farkında olmalı ve bu ihtimali sürekli göz önünde bulundurmalıdır. Çünkü olası başarısızlık ve zarar durumunda bir çok girişimci panikleyip zararın katlanmasına sebep olurken bu tuzağa düşmeyip sakin kalarak kriz yönetimi yapabilen girişimciler başarıya ulaşırlar.
4-) İyi bir girişimci olmak her zaman iyi bir lider olmak anlamına gelmez. Yani bu iki vasıf tek bir insanda olmayabilir. Fakat yöneticilik öğrenilebilen bir kavramdır. Dolayısıyla girişimcinin iyi bir yönetici olması için, çalışanları ile iyi anlaşan, nazik ve anlayışlı bir patron olup aynı zamanda adaletli, disiplinli ve ilkelerinden taviz vermeyen bir patron olması gerekmektedir.
5-) Girişimci, yatırım yaptığı işten belirli bir süre kar elde edemeyeceğinin bilincide olmalı ve işe yatırdığı sermaye oranında kar beklemelidir. Kar elde edemeyeceği süreçte bireysel olarak herhangi bir beklenti içine girmeden, işine öncelik vererek, giderlerini karşılama ve sorumluluklarını yerine getirme çabasında olması, bu süreci borçsuz atlatmasını sağlayacağı gibi düzenli finansal verilerden haberdar olduğu için gelecek hakkında ön görü sahibi olmasını sağlar.
6-) Her arz talep getirir. Dolayısıyla ürün ve/veya hizmetin hitap ettiği hedef kitle ile iletişim, girişimin devam ettirilebilmesi açısından hayati önem taşır. Söz konusu işletmenin imajı ve vizyonu toplum açısından önemli faktörlerdir. Girişimci şahsi görüşlerini özellikle de siyasi ve dini görüşlerini verdiği hizmete/ürüne yansıtmamalıdır. Toplumun farklı farklı inanç, değer ve görüşleri olduğu ve ticari işletmelerin bu gibi durumlarda tarafsızlığını koruyabildiği müddetçe başarılı olduğu unutulmamalıdır. Güven zor kazanılır kolay yitirilir bir kavramdır.
7-) Girişimci kendisini geliştirmelidir. Sürekli değişen piyasa koşullarına uyum sağalayabilecek kadar hızlı öğrenmeli, gerektiğinde strateji değiştirebilmelidir.
😎 Girişimci sürekli etkileşim halinde olduğu kurum, kuruluş ve insanlarla iyi anlaşmalı, gerektiğinde hangisinden faydalanacağını bilmelidir. Çünkü bireysel fikirlerden önce işletmenin geleceği önemlidir.
Yeni bir iş fikri ve bu iş fikrinin hayata geçirilmesi yani girişimcilik sürecinin başarıya ulaşması sadece girişimcinin bireysel başarısı ya da başarısızlığı değildir. Sorumluluklarının farkında olan girişimci, bu ciddi süreci en iyi şekilde idame ettirebilmek için bireysel çıkarlarını değil toplumsal çıkarları ön planda tutmalıdır. Çünkü her başarılı girişim, toplum için yeni bir iş, yeni bir heyecan, hayata katılan yeni bir tat demektir.
Her kadının kendini güvende hissedebileceği, üretebileceği ve para kazanabileceği bir işe ihtiyacı vardır. Bir bayanın ev hanımı, öğrenci, evli, bekar veya anne olması kendi ayakları üzerinde durmasına engel değildir. Hatta fazla vakit almayacak yeni bir uğraş bir çok bayanı depresyona girmekten kurtarabilir. Bir şeyin parçası olmak, az da olsa kendi paranızı kazanabilmek ve yeni bir şeyler başarmanın verdiği haklı gurur.. Tüm bunları hissetmeyeli ne kadar oldu? Bu zamana kadar çok şey başardınız hayatta. Belki çok çalıştınız, belki de hiç çalışmadınız. Belki annesiniz, çocuklarının gurur duyduğu bir anne. Belki de sıkıntılarla okumaya çalışan bir öğrenci..Belki çalışıp bir türlü yetiremeyen yada yetse bile daha fazlasını yapmak isteyen, potansiyelinin farkında olan hayat dolu , pes etmemiş bir bayan olma ihtimaliniz bile var. Aşağıdaki fikirlere bir göz atın, kim bilir belki o satırların arasında sizin yeteneklerinizle örtüşen, işte bu! diyebileceğiniz , daha da önemlisi mutlu ve umutlu hissettirecek size uygun bir şeyler olabilir.. Çünkü üretmenin ne anlama geldiğini en iyi bayanlar bilir..
El Emeklerinizi satabilirsiniz:
Amigurumi : Japonya’dan ülkemize gelen gerçek bir sanat, tığ veya şişlerle oyuncaklar örüyorsunuz. Nasıl yapılacağını gösteren videolara net üzerinden ulaşabilirsiniz. İster elden, ister net üzerinden isterseniz oyuncakçılara satabilirsiniz. Meraklısı hatta koleksiyoncuları bile olan Amigurumiler emeğinizin karşılığını verecek kadar iyi fiyatlardan satılıyorlar.
El Örgüsü Giyim Ürünleri : Kazak, hırka, yelek, etek, elbise, bolero, kolluklar, atkı, bere, eldiven, ev ayakkabıları gibi ürünleri internetten bulabileceğiniz yüzlerce modeli kullanarak şiş veya tığ ile örebilirsiniz. Değişik örgü modellerinin gösterildiği videolar ve örgü ürünlerin bulunduğu sitelerden bilgi edinebilirsiniz. Bir çok insanın yüne alerjisi var bu sebeple kışlık ürünlerde bebe yünü kullanırsanız , çok daha şık ve sağlıklı ürünler elde edersiniz. Yazın ise naylon olmayan merserize ipler kullanabilirsiniz.
Aksesuar : Kolye, küpe, bileklik, saat, yüzük, çanta, fular, kemer, toka, saç bantları, halhal gibi ürünleri hobby merkezlerinden çok uygun fiyatlara alabileceğiniz malzemelerden üretebilirsiniz. İnternetten farklı aksesuar ürünlerini bulabilir, benzersiz ürünler elde edebilirsiniz. Özellikle gençlere hitap eden ürünler tasarlarsanız çok daha geniş bir kitleye hitap etmiş olursunuz.
Giyim Ürünleri Tasarlayabilir, Dikebilirsiniz : Dikiş makineniz varsa ve kullanmayı biliyorsanız hatta hayal gücünüze ve yaratıcılığınıza güveniyorsanız gelinlikten, bluzlara kadar bir çok ürün tasarlayabilir ve/veya dikebilirsiniz. İnternetten farklı kültürlere ait ürünleri bularak onlardan esinlenebilirsiniz.
Yiyecek Satabilirsiniz :Evde yaptığınız, tatlı, tuzlu, zeytin yağlı, etli yemeklerin yanı sıra; yoğurt, salça, turşu, reçel, tarhana, çikolata gibi gıda ürünlerini internet üzerinden veya önceden ilan dağıtıp sipariş alarak satabilirsiniz. Açık arttırma sitelerinde bile gıda ürünleri satışı vardır.
Resimlerinizi satabilirsiniz : Resim konusunda yeteneğinize güveniyorsanız, ister doğaçlama, isterseniz ünlü ressamların eserlerinin reprodüksiyonunu yapabilirsiniz. Hatta sima çizebiliyorsanız, sipariş üzerine insanlara veya fotoğraflarına bakarak insanların karikatürlerini veya portrelerini çizebilirsiniz. Tüm bunları evden veya internetten yapabilirsiniz.
Maket Ürünleri Satabilirsiniz : Tahta, plastik, el işi kartonları, hatta yapay tuğlalar kullanarak maket ev, gemi, oyuncak, araba, çiçek, böcek, çizgi film karakterleri aklınıza ne gelirse inşa edebilirsiniz. Bu tür ürünlerin meraklıları her zaman vardır.
****** El Emeği Ürünler sadece sizin hayal gücünüzle sınırlıdır. Bu tür ürünleri internetteki bloglarda, açık arttırma sitelerinde, forumlarda hatta ilan sitelerinde satabilirsiniz. Son bir ipucu: Farklı ürünler, modeller, resimler, maketler, aksesuarlar vs. vs. bulmak istiyorsanız, aradığınız ürünün ingilizce karşılığını online bir sözlükten bulup, arama motorunda arattırarak bir çok farklı sonuç elde edebilirsiniz.******
Son zamanlarda sık sık karşımıza çıkan bir iş olan takı tasarımcılığı, ciddiye alındığında oldukça iyi bir kazanç sağlamaktadır. Hobby merkezlerinden çok ucuza temin edilebilicek boncuk, zincir, ip, sicim, klips gibi malzemelerle küpe, yüzük, kolye, bileklik, bilezik, hal hal, toka, saç bandı gibi bir sürü ürün üretebilir. Farklı modeller tasarlanırsa farklı tarzdaki insanlara hitap edilmiş olunur. Yani , farklı zevklere ve tarzlara uygun ürünler, benzeri olmayan ürünler, yılın modası olan renklerden oluşan ürünler veya farklı kültürlere ait otantik ürünler müşteri çeşitliliğini ve kazanacağınız geliri hatta ürünlerin bedelini bile arttıracaktır. Çalışırken eğlenme fırsatı sunan bir nevi terapi niteliğindeki bu işi bir çok insan evden rahatlıkla yapabilecektir.
Evcil hayvan besleyen insanlar tatile, iş gezisine, işe, okula hatta hastaneye gidecekleri zaman en büyük sorunları sevimli dostlarının güvenliğinden ve bakımından emin olamamalarıdır. Bakıma muhtaç olan ve ev ortamına adapte olmuş hayvanların bakımını sağlayacak, onlarla ilgilenecek, şefkatli bir arkadaş bir çok evcil hayvan sahibini bu sorunlardan kurtarmış olacaktır. Evcil hayvanların köpek, kedi, kaplumbağa, balık, hamster, gonzales, sincap, kuş hatta kurbağa gibi geniş bir alanı kapsadığınıda unutmamak gerek. Bu yüzden hayvanları sevmeyen yada onlardan korkanlar bu işi yapamazlar. Bir çok insanın bu hayvanların salyasına ve tüylerine alerjisi olabilir. Bu sebeple evde evcil hayvan bakımı yapılacaksa ev halkının herhangi bir sorunu olmayacağından emin olmak çok önemlidir. El ilanları dağıtmak, gazete ve internete ilan vermek, ve eşe dosta duyurmak müşteri bulmak açısından önemlidir.
Ev ortamı sıcaklık, temizlik, nem dengesi ve sessizlik gibi çeşitli kriterler bakımından müsaitse evde çocuk bakımı, evden yapılabilecek bir başka iş seçeneği olabilir. Çocuğa bakmayı planlayan bakıcı adayının öncelikle sorumluluk sahibi olması, hijyenik olması, çocukları sevmesi, çocuklarla iyi anlaşabilmesi ve çocuklar hakkında doğru bilgilere sahip olması çok önemlidir. Ayrıca bebek bakmakla çocuk bakmak arasında ciddi farklar vardır. Bu sebeple bakılacak çocuğun yaş aralığıda önceden belirlenmelidir. İyi referanslar edinebilmek için bakıcı adayının kendisini geliştirmesi ve insanlarda iyi izlenim bırakması söz konusu iş kolundaki kariyerinin akıbetini belirler. Unutulmamalıdır ki her zaman çocuk bakıcılarına ihtiyaç vardır.
